8000 tələbə niyə xaric olundu?-İlham Əhmədov

 Bizim 8000 tələbəmiz  son illər  təhsil haqqını ödəyə bilmədiyi üçün  universitetlərdən xaric edilib. Əvvəlki illərdə də 30.000-dən çox  tələbə xarıc edilmişdir.  Bunun əsas səbəbi bilirsinizmi nədir?

Valideynlər  ailədə hər övladına fənnlər üzrə  repetitor tutur.   2-3 il ərzində,  4-5 fənn  üzrə. Bu da məktəblərin və ailə büdcəsinin  boşalmasına səbəb olur. Ailə büdcəsi üçün hər övlada görə  indiki çətin zamanda hazırlıq müddətində 10-15 min manat itki nə  deməkdir.  Çox vaxt bu borc və ya  kredit hesabına mümkün olur.  Əlavə olaraq 2-3 il məktədbən "icazə almaq"da öz yerində.  Məktəblərin mövcud olduğu, amma tədrisin pozulması səbəbi ilə  ailələr  bu  riskli addımı atmağa məcburdurlar.  Daha  sonra bu uşaqlar ATM qəbul olunurlar,  amma  onların müəyyən  hissəsi ödənişli təhsil almalı olurlar. Amma borc  yükü altında qalan ailə, taqətdən düşmüş halda, təhsil haqqını vaxtı-vaxtında ödəyə bilmir. Sonda övladı ATM-dən xarıc edilir. Hazırlığa sərf edilən pullar da batır. 

Bu vəziyyətin səbəbkarı kimdir?   Repetitorluğun qarşısını almalı, məktəbdə normal tədrisi təmin etməli olanlar isə bütün bunlara bəraət qazandırırlar: "Repetitorluq hər yerdə var, bizdə də var" deyərək.  Bunlar niyə kölgə təhsilini, repetitor bazarını  bu qədər müdafiə edirlər?  Maraqları  nədir?  

"Repetitorluq hər yerdə var, bizdə də var" deyənlər amma  demirlər ki, heç yerdə belə kütləvi repetitorluq yoxdur.  Repetitorluq heç yerdə  1-11-ci sinifləri əhatə etmir, məktəbi iflic etmir, valideyinlərə ağır iqtisadi problemlər yaratmır. 

Niyə demirlər ki, hər yerdə başqa imkanlar da var, hansı ki, bizdə yoxdur bu imkanlar ?   

Bizdə yeni yaranan "Tələbə kredit fondu"nun  büdcəsi azdır, şərtləri də bəzən uyğun olmur tələbələrə.  

Məlumat üçün deyək ki,  ABŞ hökuməti  bu il 800  min tələbənin 40 milyard $ təhsil  krediti  borcunu sildi. Gələcəkdə daha 400 milyard $ silinəcəkdir. Ölkə üzrə tələbələrin təhsil haqqı kimi kredit  borcu 1,75 trilyon $. 

Başqa ölkələrdən nümunə gətirənlər  niyə tələbələrin xeyrinə olan belə nümunələrə baxmırlar, harda xoşagəlməz, ziyanlı  nümunə var, tez  onu mənimsəyirlər?  Təbii, biz  iqtisadi  potensiala görə ABŞ deyilik, amma bu gün çox ölkələrdə (o cümlədən Türkiyədə) ali təhsil pulsuzdur. Bunların heç birini edə bilmiriksə, onda  zəhmət çəkək, məktəblərdə normal tədris prosesini təmin edək.  Dövlət 4000 yeni məktəb tikib ki, siniflər boş qalsın?