Sanksiyalar səbəbi ilə RF universitetləri Boloniya prosesindən imtina edirlər.

Dünyada gedən qloballaşma  prosesləri  və  Avropa İttifaqının  yaranması səbəbi ilə  əlaqədar Avropada vahid əmək bazarı və vahid ali təhsil sistemi  yaradılmasına ehtiyac yarandı. Bu müxtəlif ölkələrdə alınmış  ali təhsilin müqayisə edilə bilməsi, diplomların tanınması, əmək bazarında və təhsil sistemində  vahid standartların yaradılması və tətbiqini zəruri edirdi.  

Hazırda Boloniya prosesində  Amerika və Avropanın 49 ölkəsi  iştirak edir. Rusiya 2003-cü ildə bu prosesə  qoşulub.  Söhbət ilk növbədə təhsil proqramlarının müqayisəliliyindən gedir. Çox vaxtlar bu, iki səviyyəli təhsil sistemi deyilən - bakalavr (4 il) və magistr dərəcəsi (2 il) kimi başa düşülür.  Bununla belə, Rusiyada bir çox universitetlər hələ də 5-6 illik təhsili nəzərdə tutan mütəxəssis proqramları üzrə təlimlər keçirirlər.  Rusiyanın elm və ali təhsil naziri Valeri Falkov bildirib ki, Rusiya öz milli təhsil  ali  sistemini inkişaf etdirəcəkdir. Departament Boloniya sistemindən imtina etmək istəyir.  

Qeyd edək ki, son  bir ildə, xüsusən son aylar  Rusiyada Qərblə münaqişə fonunda Boloniya prosesində iştirakdan imtinanın tərəfdarlarının sayı artır. Xüsusilə, Rusiya Federasiyası Təhlükəsizlik Şurasının katibi Nikolay Patruşev bu ərəfədə verdiyi müsahibədə  bunu xüsusi qeyd edib.  Daha əvvəllər  belə bir təkliflə Dövlət Dumasının vitse-spikeri Pyotr Tolstoy, Dövlət Duması Elm və Ali Təhsil Komitəsinin  sədrinin birinci müavini  prof. Oleq Smolin, keçmiş təhsil naziri, Rusiya Təhsil Akademiyasının  prezidenti Olqa Vasilyeva,  Moskva Dövlət Universitetinin rektoru, akademik  Viktor Sadovniçiy (əslində M.D.U., S.P.D.U heç əvvəldən bu prosesə qoşulmamışdılar, onlar  bu məqsədlə ölkə prezidentindən 15 il əvvəldən xüsusi icazə almışdılar), Rusiya Vəkillər Kollegiyasının sədri Sergey Stepaşin v.s. rəsmilər Boloniya prosesində iştirakdan imtina  etməyə  çağırıblar.   

“Boloniya sisteminə dinamik, canlı proses  kimi yanaşmaq lazımdır. Gələcək  ali təhsil sistemimiz  milli iqtisadiyyatın maraqlarına və hər bir tələbə üçün maksimum imkanlar  yaratmağa köklənməlidir. Bizim  öz unikal  ali təhsil sistemimiz  olmalıdır- "  deyə Rusiya Federasiyasının   Elm və ali təhsil naziri Valeri Falkov  bildirib.

Qeyd edək ki, Azərbaycan Respublikası 2005-ci ildən Boloniya Prosesinə qoşulma haqqında müqaviləyə imza atıb.  Bu 17 il ərzində universitetlərimizdə Boloniya prosesi tələblərinə uyğun müəyyən addımlar atılsa da, bu iş sistemli, komplek layihələr şəkilində  icra edilməmiş, elmi baxımdan  düşünülmüş layihələr dizayn edilməmiş, prosesin momitorinqi   bu  17 ildə heç vaxt edilməmişdir.  Bu səbəblərdən Boloniya prosesində   ciddi nailiyyətlərimiz yoxdur.  Bu günə qədər heç bir universitetimiz beynəlxalq akkreditasiyan keçə bilməmişdir, yəni, universitetlərimizin diplomları  Avropa təhsil məkanında hələ də tanınmır. Əsas problem nazirliyin bu işləri  17 il ərzində əsaslı şəkildə layihələndirə bilməməsi, ölkədə Boloniya  prosesi  fəlsəfəsini  və  onun  reallaşdırma mexanizmini bilən kadrların azlığı, bu islahatın    lazımı səviyyədə  maliyyələşdirilməməsidir.

Dos. İlham Əhmədov