Qarşıya çıxan ÇƏTİNLİKLƏR: Müəllimlər və valideynlər mütləq oxuyun

Uşağınızın riyaziyyatla bağlı narahatçılığının qarşısını necə almaq olar?

Uşaq baxçasında uşaqlar artıq riyaziyyatla tanış olurlar. Məktəbdə isə uşaqlar toplama, vurma, bölmə və daha çox riyaziyyat bacarıqları əldə edirlər. Riyaziyyat bir çox uşaq üçün əyləncəli və çətin ola bilsə də, bəziləri daha çox bunu "riyaziyyatda yaxşı deyiləm" və ya "riyaziyyatı sevmirəm" kimi sözlərlə ifadə edirlər. Riyaziyyat ilə mübarizə aparan uşaqlar sadəcə riyaziyyat haqqında düşünəndə narahatlıq hiss etmirlər, bu narahatlıq eyni zamanda riyaziyyatla bağlı mənfi, qeyri-adekvat hissləri, ümumi qorxu və riyaziyyatdan yayınma hallarını əhatə edir.

RİYAZİYYATLA BAĞLI NARAHATLIĞI ANLAMAQDA QARŞIYA ÇIXAN ÇƏTİNLİKLƏR

Bir çox tədqiqatlar göstərir ki, böyüklər və tələbələr də riyaziyyatla bağlı narahatlıq yaşayırlar. Ancaq yalnız son illərdə tədqiqatçılar problemin köklərini və bunun riyazi bacarıqlar ilə necə bağlı olduğunu anlamaq üçün erkən uşaqlıq dövrünə baxdılar. Gənc uşaqlarda riyaziyyat narahatlığını öyrənən Şimali Kolorado Universitetinin tədris professoru Molly Jameson, bilik səviyyəsi aşağı olan insanlar bacarıqlara ehtiyac duyduqları üçün narahatlıq inkişaf etdirdiyinin və ya aşağı inam hissi bilik çatışmazlığına səbəb olub-olmamasının hələ də elmə aydın olmadığını göstərir. Riyaziyyat narahatlığının səbəbləri və təsirlərini araşdırmaq müəllimlərin şagirdlər çətinlik çəkəndə harada və necə prossesə müdaxilə edə biləcəyini müəyyənləşdirə bilər.

RİYAZİYYAT NARAHATLIĞININ SƏBƏBLƏRİ

Çikaqo Universitetində aparılan araşdırmada, psixologiya professoru Sian Beilock, şagirdlərin birinci sinifdən əvvəl riyaziyyatdan narahatlıq duyduqlarını və qorxduqlarını bildirdi. Beilocka görə riyaziyyat narahatlığına səbəb olan müxtəlif mənbələr var:

Əvvəlcədən riyaziyyatla bağlı xoşagəlməz təcrübələri - Narahatlıq tez-tez məcmu xarakter daşıyır və şagirdlər valideynlərlə riyaziyyat öyrənərkən baş verən pis təcrübəyə və ya illər əvvəlki riyaziyyatdan aldıqları pis qiymətə əsaslana bilərlər.

Müddətli testlər və əlaqədar təzyiqlər - Bir tələbənin evdə riyazi məsələləri başa çatdırmaqda heç bir problemi olmasa da, böyük bir imtahanın ortasında lazımlı riyaziyyat anlayışlarını müvəqqəti olaraq unuda bilər. Testlərin nəticəsi bir şagirdin ümumi riyaziyyat səviyyəsinə təsir göstərdiyindən, riyaziyyat narahatlığının mənfi nəticələri onların narahatlığını gücləndirəcək və beləliklə, narahatlıq və uğursuzluq dövrü başlayacaq.

İctimai çaşqınlıq təhlükəsi - Bir şagird riyaziyyat problemini düzgün başa çatdıra bilmədikdə bacı-qardaş və ya yaşıdları qarşısında xəcalət çəksə, bu onun narahatlığını daha da artıra bilər.

Valideyn və müəllimlərin riyaziyyata münasibəti - Şagirdlər müəllim və ya valideynlərin riyaziyyatla bağlı hisslərini də mənimsəyə bilirlər. Bir müəllim və ya valideyn riyaziyyat mövzusunda həyəcanlı və müsbət münasibətdə olarsa, şagirdlər də bu cür olacaqdır. Ancaq müəllimlər və ya valideynlər bu barədə mənfi münasibədə olduqda, bunun şagirdə əks təsiri ola bilər.

Şagirdlərdə riyaziyyatla bağlı daha müsbət münasibətlərin aşılanmasında valideynlər mühüm rol oynayır. Prosesdə şagirdlər riyaziyyat anlayışlarının daha mürəkkəbləşdiyinə görə riyaziyyatdan üstün olmalarına kömək edəcək müsbət təhsil vərdişlərini də inkişaf etdirməlidirlər. Valideynlərin övladlarına riyaziyyatla bağlı stresdən yayınmalarına kömək etməsində bəzi yollar:

MÖHKƏMLƏNDİRMƏ

Uşaqların riyaziyyat narahatlığının öhdəsindən gəlməyin ən yaxşı yollarından biri, zəka və bacarıqlarının möhkəmləndirilməsidir. Uşağınızla ev tapşırıqlarını nəzərdən keçirin və düzgün cavab verdiyi bütün suallara işarə edin. Onu səhvlərə deyil, düzgün cavablara yönəldin və ya riyaziyyatı uşağın maraqlarına bağlayaraq müsbət emosiyalar yaratmağa çalışın. Məsələn, şagird idmanı sevirsə, idmanla əlaqəli məsələ və ya problemlərdən istifadə edin. Uşağınızı riyaziyyata həvəsli olan həmyaşıdları və müəllimləri ilə əhatə etmək də faydalıdır.

UŞAQLARA UYĞUNLUĞU GÖSTƏRİN

Uşaqlar öyrəndikləri arasında uyğunluq və məqsəd görmədikdə həvəsləri soyuyur. Buna görə onlara real həyatla riyaziyyatın birləşdirilməsinə və tətbiq olunmasına kömək etmək vacibdir. Onları vaxt söyləmək, temperaturu yoxlamaq və puldan istifadə kimi fəaliyyətlərə cəlb edin. Qəbul etdiyiniz bir metod üçün uşağınıza maddələr qoyun. Kiçiklər qəpikləri çeşidləyə bilər, biraz daha böyük uşaqlar isə alış-veriş zamanı ümumi dəyəri hesablamağa və ya ərzaq mağazasında alış-verişi hesablamağa kömək edə bilərlər.

RİYAZİYYATI ƏYLƏNCƏLİ EDİN

Riyaziyyat oyunları oynamaq, riyaziyyat tətbiqlərindən istifadə etmək, riyaziyyat tapmacaları həll etmək və ya həndəsi formalar yaratmaq üçün LEGO kərpiclərindən istifadə etmək riyaziyyatdan narahat olan uşaqları sakitləşdirir və onlara təhdid altında hiss etmədikləri bir mühitdə təcrübə keçməsinə imkan verir. Oyunlar həm də adi riyaziyyat tədris proqramından daha maraqlıdırlar və öyrənməni sürətləndirən çoxsaylı hissləri stimullaşdırırlar.

NARAHATLIĞA YENİ ÇƏRÇİVƏDƏN BAXIN

Mütəxəssislər narahatlıqların təzahür etdirməsinin riyaziyyat performansını yaxşılaşdıra biləcəyini təklif edirlər. Uşağınızı riyaziyyatla əlaqədar narahatlıqlarını müzakirə etməyə və yazmağa təşviq edin. Tənqidi düşündükdə uşaqlar qorxularının əsassız olduğunu dərk edə bilərlər. Gənc şagirdlər üçün yazıdan çox ifadəli şəkil çəkmək riyaziyyat narahatlığının yükünü azaltmağa da kömək edə bilər.