Məktəbdə müəllimlərlə aparılan kollektiv metodik iş əsasən metodbirləşmələrdə mərkəzləşir. Burada aparılan işin keyfiyyəti metodbirləşmə rəhbərinin bacarıqlarından asılıdır.
Onlar Rayon Təhsil Şöbələrindəki metodik kabinetlər vasitəsilə təlimatlandırılsalar da, bəzən orta ümumtəhsil müəssisələrində metodiki iş o qədər də yüksək səviyyədə təşkil edilmir.
Bəs, bu formallığın əsas səbəbləri hansılardır? Ümumiyyətlə, metodist necə hazırlanmalıdır?
Aztehsil.az məlumat verir ki, metodbirləşmələrin əsas məqsədi gənc müəllimlərə pedaqoji ustalığını artırmaqda, təcrübəli kadrlara isə təlimin müasir metodlarını praktik işdə tətbiq etməkdə kömək göstərməkdir.
Qeyd:
Ayrı-ayrı fənlər üzrə yaradılmış metodbirləşmələr həmin fənn üzrə ən azı 3 nəfər olduqda yaradılır. 3 nəfərdən az olduqda isə inteqrativ fənn müəllimlərinin (fizika-riyaziyyat; kimya-bialogiya; tarix- coğrafiya və s.) metodbirləşmələri təşkil olunur. Metodbirləşmələr adətən ixtisasını yaxşı bilən və təcrübəli müəllimlərdən təyin olunurlar. Onlar dərs ilinin əvvəlində I Pedaqoji Şurada müəyyənləşdirilir və direktor tərəfindən əmrləşdirilir. Metodbirləşmə sədri metodbirləşmə üzvləri haqqında məlumatı, metodbirləşmə işinin planlaşdırılması, onun məşğələlərinin hazırlanması və keçirilməsi, açıq dərslərin təşkli, metodik işin öyrənilməsi tətbiqi və s. işləri görür.
"Bu işi aparan şəxslər stimullaşdırılmalıdırlar”
Mövzu ilə bağlı Aztehsil.az-a danışan Təhsil İnstitutunun direktor müavini Ənvər Abbasov bildirib ki, aparılan təhsil islahatları məktəblərin infrasturukturu ilə yanaşı, metodiki işlərin aparılmasına da müəyyən təsir göstərməlidir:
"Bu istiqamətdə xeyli tədbirlər həyata keçirilir. Amma əksər hallarda bu, müəllimlərə bir yük, ictimai xarakterli iş kimi verilir. Təbii, bu, işin keyfiyyətinə də təsirsiz ötüşmür. Metodiki işi yaxşı icra edənlər də var, amma əksər hallarda formal xarakter daşıyır. Fikrimcə, bu işi aparan şəxslər stimullaşdırılmalıdırlar. Müəllimlərin də metodiki işə maraqları olmalıdır. Bütün işləri ictimai əsaslarla görməyin çətinliyi təbiidir.
Bundan əlavə, metodist olmaq xüsusi bacarıq tələb edir. Müəllimlərin peşəkarlığı yüksəldilməli, onlar işə yanaşmalarına görə, həmkarlarından fərqlənməlidirlər”.
"Pedaqogika tədris olunur, amma metodiki iş ayrıca öyrədilmir”
Ənvər müəllim vurğulayıb ki, keyfiyyət yoxdursa, metodiki işə görə müəllimin əməkhaqqını artırmaq da heç bir fayda verməyəcək:
"Müəllimin metodiki bacarığı olmalıdır. Hər kadr metodist ola bilməz. Metodist tövsiyə verməyi, tabeliyindəki 3 müəllimi istiqamətləndirməyi bacarmalıdır. Bu məqsədlə, gələcəkdə metodiki iş apranların bacarıqları inkişaf etdiriləcək, onlar həmkarlarından fərqləndiriləcəklər”.
"Metodist necə hazırlanmalıdır?” sualına isə Ənvər Abbasov belə cavab verib:
"Ali mətkəblərdə Pedaqogika tədris olunur. Amma metodiki iş ayrıca öyrədilmir. Buna ehtiyac var. Universiteti bitirən müəllim müxtəlif kurslarda iştirak edir, təcrübə keçir. Nəticədə "sinif rəhbəri necə olmalıdır?” kimi məqamlarla bağlı ötəri məlumat alır. Bunlar birdən- birə formalaşa bilməz.
Metodist ali məktəbdə hazırlana bilməz. O, universitetdə sadəcə nəzəri istiqamətdə kurs götürə bilər. Amma metodiki işi müxtəlif müəssisələrdə təcrübə nəticəsində öyrənməlidir. Təkmilləşmə təlim kurslarına gedib sertifikat almaqla peşəkarlığını artıra bilər”.
"Yalnız bir formal jurnal, orada da müəllimlərin adı var. Ortada isə heç nə yoxdur...”
Ağdam rayonu 91 nömrəli tam orta məktəbin direktoru Nemət Rüstəmli isə bildirib ki, məktəblərdəki metodbirləşmə rəhbərləri artıq formal fiqura çevriliblər:
"Çünki onlara metodiki iş apardıqları üçün hər hansı əməkhaqqı ödənilmir. Ödəniş verilmədiyinə görə, heç kim bu işi könüllü qəbul etmək istəmir, ona ciddi yanaşmırlar. Yalnız bir formal jurnal, orada da müəllimlərin adı var. Ortada isə heç nə yoxdur...
İlin əvvəlində sinif rəhbərləri müəyyənləşərkən metodbirləşmə rəhbərləri də təyin olunurlar. Onların görəcəkləri işlərə, vəzifə borclarına baxanda əməkhaqqısız işləməyə layiq olmadıqlarını görürük.
"İşinin qarşılığında heç nə almayan ən bacarıqlı müəllim də ona dırnaqarası yanaşacaq”.
Metodbirləşmə rəhbərini təcrübə və bacarıqlarına əsasən, direktor təyin edir. Amma bu, könüllüdür. Müəllim istəsə, metodbirləşmə rəhbəri olmaqdan imtina edə bilər. Rəhbər ən bacarıqlı, üzərində işləyən, aktiv müəllimlərdən seçilir. Onlar gündəmi izləyən, bir neçə təhsil portalı və resurs barədə məlumatlı olan, yenilikləri digər müəllimlərə çatdıra biləcək biri olmalıdır. Təssüf, bu işin qarşılığında heç nə almayan ən bacarıqlı müəllim belə, ona dırnaqarası yanaşacaq”.
"Direktor məcburən metodbirləşmə rəhbərliyini səriştəsi olmayan birinə verir”
Nemət müəllim qeyd edib ki, ən azından ayda bir dəfə metodbirləşmənin iclası olmalı, fənlərə aid yeniliklər, islahatlar müzakirə edilməlidir. Metodbirləşmə rəhbərlərinin iş saatları isə müəllimlərdə olduğu kimidir. Sadəcə onların iştirak etməli olduqları iclaslar var:
"Təklif edirəm, ilk növbədə metodbirləşmə rəhbərlərinə əməkhaqqı verilsin, sonra nəsə tələb edilsin. Bu vəzifə formal xarakter daşımasın. Maaş təyin olunduqdan sonra bu iş kiminsə dərs saatını doldurmaq üçün deyil, bacarığı olan, könüllü metodiki iş aparmaq istəyən müəllimləri motivasiya etmək xarakteri daşısın.
Hazırda metodbirləşmə rəhbərləri işlərinin heç 10 %-ni də tam görə bilmirlər. Çünki ictimai xarakter daşıyır. Savadlı, repetitorluqla məşğul olan müəllim üçün həmin sənədləri hazırlamaq bir qədər çətindir. Buna görə də, direktor məcbur qalıb metodbirləşmə rəhbərliyini səriştəsi olmayan birinə verir”.
Orta məktəblərdəki metodbirləşmə rəhbərləri dərs apara, hətta direktorluğa namizəd də ola bilərlər.
