Səfəvi dövlətinin İrana aid olması haqqında mənbələr ağ yalandır

Məşhur hazırlıq kurslarından birinin rəhbəri öz facebook profilində Səfəvilər dövlətinə aid fikir bildirmişdi. Onun fikri belə idi:"Səfəvi dövlətinin İrana aid olmasına dair İran tarixində məlumat, mənbə daha çoxdur, azərbaycanlı olmayan birisi elə bilər ki, Səfəvi dövləti həqiqətən İran dövlətidir. Bəs görəsən Şah İsmayılı da uduzmuruq ki?". "Doğrudanmı belədir?" sualı ətrafında AMEA-nın A.Bakıxanov adına Tarix institutunun işçisi Dilavər Əzimlinin münasibətin öyrəndik:

"Biz Səfəvi dövləti baxımından İrana uduzmuruq. Qeyri-peşəkar tarixçilərin yanaşması baxımından bu məsələyə baxmayın. Bütün İran tarixçiləri də bu dövləti yaradanların Türk olduğunu və türkcə yazdığını yazırlar. Bir də o zaman İran adlı dövlət olmayıb. İkincisi İran sözünün farsa dəxli yoxdur. Parsua qədim addır. Qədim mənbələrdə vilayət kimi adı çəkilir. Midiyanın bir vilayəti idi. Şah İsmayılın isə onlara dəxli yoxdur. Dini baxımdan da İslamda şiəlik farsalara məxsusu olmayıb. Bəs Fatimilər, Qərmətilər və s. bunlar kim olub? Şiəlik Hülakuların rəsmi dini olub. Qazan xan zamanı qəbul edilib. Olcaytu zamanı kəsilən pulların üzərindən Əbubəkr, Ömər və Osman sözü yığışdırılıb. Bu da siyasi məslə ilə bağlı idi. O zaman Məmlüklərlə Hülakular arasında Türk-Müsəlman dünyasına rəhbərlik üstündə rəqabət gedirdi. Məmlüklər sünni idilər. Ona görə də onlara rəqib olaraq Hülakular şiəliyi qəbul etdilər. Demək, bunun birbaşa İrana bağlamaq məntiqdən uzaqdır. Qaldı ki, Qızılbaşlığa, bu indiki Türkiyədə olan ələvilərin diktrinasıdır. Onlar elə qızılbaşlardır. Təbii ki, biz Qızılbaşlığı da öyrənirik. Qzılbaşlıq şiə elementinə malik olsa da, şiəlik deyildir. İslama söykənən bir Türk sufi sistemidir".

Mehman Nəbiyev