Uşaqların dostluq qurmaqda çətinlik çəkmələrinin SƏBƏBLƏRİ
Günümüzdə anaların çoxu işləməkdədir. Bu səbəblə də uşaqların həyatı, sürətlə ev mühitinin və məhəllə mədəniyyətinin qoruyucu aurasından uzaqlaşır. 2-3 yaş bağçalarla başlayan ictimailəşmə mühiti, uşaq bağçası və digər məktəb mühitləriylə sürməkdədir. Beləcə uşaq daha sürətli bir şəkildə yaşıdlarıyla və qaydalarla tanışmaqdadır. Bu ictimailəşmə mühitləri uşağın inkişafı üçün də ehtiyacdır. Uşağı təbii mühitlərdə gözləmək lazımdır.
Yəni uşağınız bağçadaykən ya da məktəbdə oyun oynayarkən onu ziyarət etməniz və müşahidə etməyiniz faydalıdır. Ancaq bu müşahidələri edərkən uşağınızın müəllimlər və təşkilat rəhbərliyiylə əməkdaşlıq etməniz da əhəmiyyətlidir. Ana atanın uşağı ilə nizamlı olaraq oyun oynaması lazımdır. Bu zaman diliminin həqiqətən uşağınıza fayda təmin etməsi üçün ağlınızla olduğu qədər ruhunuzla da uşağınızın yanında olmalısınız. Uşağıyla oynamağı vəzifə kimi qəbul edən valideynlərin yaxşı ünsiyyət qura bilmədiyi müşahidə edilir. Valideynlərin oyun sırasındakı müşahidələri bir çox mövzuda yol göstərir. Uşağın oyun oynayarkən sərgilədiyi tutumlardan yola çıxaraq yaşıdları ilə necə ünsiyyət qurduğu haqqında fikir əldə edə bilərsiniz. Altı yaş və sonrasında ana atanın uşağının yoldaşlarıyla ünsiyyət qurması da çox əhəmiyyətlidir.
Amma ən əhəmiyyətlisi uşağınızı təsirli bir şəkildə dinləməkdir. Uşağınızı sevən bir yoldaşı, onun həyatında çox əhəmiyyətli vəziyyətlərin müsbət nəticələnməsini təmin edər. Bu səbəblə uşağınızın yaxın yoldaşlarını da təsirli bir şəkildə dinləyin. Onlarla isti əlaqələr qurmanızı təklif edərəm.
Uşaqların dostluq qurmaqda çətinlik çəkmələrinin səbəbləri nələrdir?
Yaşıdları ilə əlaqələr, yaşlara görə fərqlilik göstərir. Bu səbəblə zorlanma səbəbləri də fərqlilik göstərir. Amma təməldə uşağın yoldaş qazanabilməsi üçün ictimai bacarıqlara və ünsiyyət bacarıqlarına ehtiyacı vardır. Bunlara əlavə olaraq özünə güvənməsi və öz hörmətinin yüksək olması yoldaşlarıyla olan əlaqələrdə qarşılaşdığı problemləri həll etməyə etməyə imkan verir. Beləcə uşaq olduğu mühitlərdə özünü qəbul etdirər. Uşağın özünə inamlı olması üçün uşağa evdə də məsuliyyət verilməsi çox əhəmiyyətlidir. Evdə sərhədlərlə qarşılaşan bir uşaq ailə xaricində sərhədlərlə qarşılaşınca uyğunlaşmasız davranışlar sərgiləyə bilər. Ailə içində ana atanın və ya bir yaxınının arasındakı ünsiyyət şəklini model ala bilər. Qarşıdurmalarda həmişə bir tərəfin qazandığı bir evdə böyüyən bir uşaq, qazanmaq və ya itirmək üzrə davamlı müdafiəsi bir dil istifadə edə bilər. İnsanlarla yaxın əlaqə inkişaf etdirmədə yaxşı təcrübələrə sahib olmayan birisinin müsbət təcrübələri inkişaf etdirməsi üçün həqiqətən birinin köməyinə, anlayışına və şəfqətinə ehtiyacı vardır.
Ana atalar uşaqlarının dost qazanma problemlərində onlara necə kömək ola bilər?
Ana ata əvvəlcə uşaqla əlaqələrini nəzərdən keçirə bilər. Uşağıyla necə bir ünsiyyət dili istifadə edir, yoldaşlar necə bir ünsiyyət dili istifadə edir kimi ... Əmir vermək və öyüd-nəsihət vermək, qarşılıqlı ünsiyyət zamanı yaranan problemlərin böyük bir hissəsini təşkil edir. Xüsusilə uşaqların davranışlarını şərh qəlibləşmiş mühakimələrlə reaksiyalar veririk. Halbuki əhəmiyyətli olan davranışları, mühakimələri, duyğuları ayırabilməkdir. Ən əhəmiyyətlisi duyğuları bölüsə bilməkdir. Uşağınıza gündə neçə dəfə "et / etmə" deyirsiniz, nə sıxlıqla "bu gün səni xoşbəxt / bədbəxt edən şeylər nələr oldu?" Deyə soruşursunuz?
Uşaqların dost qazanma cəhdləri uğursuz olduğu zaman onları motivasiya etmək üçün nələr edilə bilər?
Uşaqların dost qazanmasinda fərdi xüsusiyyətləri də təsirlidir. Ağıllı, iş birlikçi, cana yaxın və digər uşaqların ehtiyaclarına həssas uşaq ictimai mühitdə daha asan qəbul görər. Bu vəziyyətdə öz yaxşı xüsusiyyətlərini fərq etdirəcək suallar soruşmaq uşağı gücləndirər. Eyni zamanda uşağın empati, nəzakət, ictimai uyğunlaşma və özünü məhdudiyyət hisslərini dəstəkləyib inkişaf etdirməsinə kömək edə bilər. Dost qazanmanın öyrənəbilən bir bacarıq olduğu uşağa deyilər.
