Təhsildə çox ciddi problemlərimiz var və bunlar yığılıb qalmaqdadır.
Elmi-kütləvi, mədəni-maarif və təhsil proqramlarının hazırlanması xüsusi bacarıq və qabiliyyət tələb edir. Xalqın ideologiyasının təbliğində belə proqramların rolu əvəzsizdir. Şübhəsiz ki, bu sahədə ciddi yeniliklərin olması arzuediləndədir. Azərbaycanda müxtəlif layihələr çərçivəsində bu istiqamətdə mühüm işlər görülür.
Ekspertlərin fikrincə, ölkəmiz tarixən dünyanın elm-mədəniyyət ocaqlarından biri olub və bundan sonra da bu yolda irəliləməkdə maraqlıdır. Bu sahənin təbliğində isə elmi-kütləvi, mədəni-maarif və təhsil proqramlarının daha da təkmilləşdirilməsinə ciddi ehtiyac var.
Mövzu barədə “Yeni Azərbaycan”a danışan təhsil üzrə ekspert Nadir İsrafilov bildirib ki, hazırda ölkəmizdə elmi-kütləvi, mədəni maarif və təhsil proqramları istiqamətində inkişaf istədiyimiz səviyyədə deyil. O, qeyd edib ki, Azərbaycan tarixən elmi, təhsili və mədəniyyəti ilə seçilən, dünyaya nümunə göstərilən ölkə hesab olunub. Ekspertin sözlərinə görə, azərbaycanlı alimlərin, elm xadimlərinin bəşəriyyətə bəxş etdiyi çoxlu sayda ixtiralar mövcuddur ki, bunun faydası cəmiyyət üçündür: “Əgər bu ənənələr davam etməzsə, deməli, həyata keçirilən elmi-kütləvi, mədəni-maarif proqramlarının inkişafı ölkəmizin mövcud potensialı ilə adekvat sayıla bilməz. Elmi-kütləvi, mədəni-maarif, təhsil proqamları insanların bilik səviyyəsinin, əhatəsinin genişlənməsində, daha da savadlanmasında, informasiya ilə təmin olunmasında, hətta insanların zövqünün formalaşmasında rol oynayırsa, deməli, bu istiqamətdə diqqət daha da artırılmalıdır. Həmin proqramlar cəmiyyətin həyatında mühüm rol oynadığı halda, onların inkişaf etdirilməsinin, icrasının nə qədər vacib məsələ olduğu ortaya çıxır. Bu baxımdan həmin proqramlarda əks olunanların icra prosesində gerçəkləşməsinin ləngiməsi heç cür qəbul edilən deyil”.
N.İsrafilovun fikrincə, sözsüz ki, ölkəmizdə internet şəbəkəsinin mövcudluğu elmi-kütləvi, mədəni-maarif, təhsil proqamları və onların inkişaf etdirilməsi, təşviqi üçün geniş spektrdə imkanlar deməkdir: “Daha dəqiq desək, ölkəmizin mövcud imkanları bu proqramların daha geniş və əhatəli yayılması üçün əsaslı zəmin yaradır. Şübhə yoxdur ki, həmin proqramların geniş şəkildə canlandırılmasında internet resurslarının rolu danılmazdır. Əlbəttə ki, elmin, mədəniyyətin təbliğinə televiziyalar da xüsusi yer ayırmalıdır. Şou proqramların yerinə maarifçilik əhəmiyyətli kütləvi xarakter daşıyan proqramlar hazırlanmalı və əhaliyə təqdim olunmalıdır”.
Ekspert bildirib ki, təhsilin keyfiyyət səviyyəsi müəyyənləşməli, valideyn-müəllim münasibətləri, keyfiyyətli müəllim standartları üzərində ciddi işlər görülməlidir: “Hər keçən onillikdə biliyin statusu dəyişir. Təhsildə çox ciddi problemlərimiz var və bunlar yığılıb qalmaqdadır. İndi bilik mütləq tətbiq olunmalıdır ki, insan kapitalına çevrilsin. Ona görə də bu istiqamətdə Azərbaycanda tədqiqatların aparılması həddindən artıq vacibdir. Beynəlxalq şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsində virnus proqramında hər zaman geridə qalırıq. Axrıncı dəfə PISA (Programme for International Student Assessment) proqramında 2018-ci ildə iştirak etmişik və 62-ci yerdə olmuşuq. Bu, Beynəlxalq Şagird Qiymətləndirmə Proqramıdır və 85-dən çox ölkədə 15 yaşlı şagirdlər arasında oxu, riyaziyyat, təbiət elmləri və yaradıcı düşünmə üzrə bilik və bacarıqları qiymətləndirmədə istifadə olunur. İbtidai təhsili bitirən uşaqların mətni anlamaq istiqamətində biliklərinin inkişafının qiymətləndirilməsi üzrə geri qalmışıq. Bu istiqamətdə çox ciddi işlər aparılmalı və proqramlar tərtib olunmalıdır. Dünyada adını çəkdiyim tədqiqatların toplandığı kitablar var. O kitabların dilimizə tərcümə olunması həddindən artıq maraq kəsb edə bilər”.
N.İsrafilovun qənaətincə, elmin populyarlaşdırılması istiqamətində layihələrin işlənməsi də olduqca vacibdir: “İndi biz informasiya əsrində yaşayırıq. Elm və təhsil sahəsində bir portal yaradılmalı və onlar arasında rəqabət təmin olunmalıdır. Elmi saytların yaradılması həddindən artıq vacibdir. Yeni məzmun istiqamətində addımlamalıyıq. Azərbaycanda universitetlərdə “?oloniya sistemi” tətbiq olunur. Boloniya bəyannaməsinin bizim üçün hansı tərəfinin vacib olmasına diqqət yetirilməlidir. Akkreditasiya məsələləri, təhsilin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi, tələbə-müəllim mobilliyi də mühüm məsələlərdən biridir. Bütün dünyada belə hesab edirlər ki, təhsilin əsas pilləsi və uşaqların təfəkkürü məhz ibtidai təhsil zamanı formalaşır. Peşə təhsili inkişaf etməlidir. Artıq bütün dünyada yeni peşə atlasları yaranıb. O atlaslara hansı peşələr daxildir və biz bunun hansı istiqamətini götürə biləriksə, onu aydınlaşdırmalıyıq”.
