Xəbərlər / Psixoloq
16 dekabr 2017
2 682


İxtisası necə seçməli? -ÖVLADINIZ YAXŞI OXUMURSA...

Yeniyetməlik dövrundə yeniyetmələri gözləyən ən əsas vəzifələrdən biri də, pesə seçimidir. Bildiyiniz kimi insanın peşə seçməsi və bu seçimi həyata keçirmək üçün çalışması onun bütün həyatına təsir edən faktordur.


Çünki insanın peşəsi, onun həyat tərzini, dəyərlərini, sosial statusunu müəyyən etmədə önəmli rol oynayır. Ayrıca seçilən peşədə görulən fəaliyyətlər insanın psixi ehtiyaclarını ödəməyə və öz qüvvəsini ortaya qoymağa fürsət yaradır.


İnsanlar ehtiyaclarını ödəyərkən çox vaxt qərar vermək problemi ilə qarşılaşırlar. Əgər qərardan asılı olan nəticə əhəmiyətsizdirsə, insan daha az stress yaşayır. Ancaq peşə seçimi kimi önəmli qərar vermək mərhələsində olan gənclər seçimlərini əvvəlcədən görmək imkanına və bunun üçün də görüləcək fəaliyyətləri planlaşdırmaq gücünə sahibdirlər.


Qeyd edək ki, qərar vermək mərhələsində olan gənclər çox fərqli davranırlar. Belə ki, qərar vermək tərzi insanların mənlik şüuru ilə əlaqədardır.


İnsanlar həyatı boyu özlərinə aid bütün hadisələri müşahidə edirlər. Müşahidə etdikləri hadisələr duyğu orqanları vasitəsilə insanda təəssürat yaradır. Bu təəssüratlar bir-biri ilə əlaqələndirilərək müəyyən fikir yaradır. Beləliklə insanda özü haqqında da təəssüratlar formalaşır. Insanın özu haqqında bilikləri onun "mən”liyini formalaşdırır. Peşə seçməyə qərar verən gənc də "mən”inə uyğun ixtisaslardan bəhs etməyə başlayır. Peşə seçmək də bir fəaliyyətdir. Beləcə, gənc öz xasiyyətinə uyğun peşəni seçir. Peşə seçimi edən bir yeniyetmə isə bir şəxsiyyət kimi öz daxili gücünü ortaya qoymaq üçün artıq fəaliyyətə keçir.


Nəzərinizə çatdıraq ki, ayrıca gənclərin "mən” obrazının və "peşə mənliyi”nin inkisafında, ata, ananın ya da onu əvəz edən böyüklərin rolu əvəzsizdir. Ailə daxili münasibətlər gəncin peşə seçimində qərarını çətinləşdirə bildiyi kimi, asanlaşdıra da bilər. Təzyiq göstərən valideynlər uşaqlarının fikirlərini öz istədikləri tərəfə çəkməyə calışırlar və övladlarının fikirlərinə, istəklərinə göz yumurlar, özlərinin həyata keçirə bilmədikləri arzu və yaşayış tərzini uşaqlarında görmək istəyirlər.

 

Halbuki, təzyiq göstərməyən valideynlər övladlarının xarakterini, "mən” obrazlarını tanıyaraq, onların çətinliklərinə qarşı həssaslıqla yanaşaraq, uşaqlarına mənəvi dəstək olmağa çalışırlar. Belə münasibət quran ailədə istilik, övladını olduğu kimi qəbul etmə anlayışı hakimdir. Belə ata və analar övladları ilə yaxın ünsiyyət quraraq onları başa düşməyə çalışır, onların peşə qərarlarına hörmətlə yanaşırlar.


Ümumiyyətlə, imtahana hazırlaşan bir şagirdin ana və atasının üzərinə böyük məsuliyyət düşür. Onların vəzifəsi uşağına yaxşı təhsil vermək və ona maddi dəstək saxlamaqdan ibarət deyil. Belə ki, valideynlər övladlarının narahatlığını başa düşməli, onlara düzgün yol göstərməlidirlər.


Ali məktəbə hazırlaşan gənclərin yasadıqları çətinliyin 2 səbəbi var. Birinci səbəb insanın bütün həyatına təsir edəcək bir qərarın verilməsidir. Bu qərara görə narahatlıq normaldır. Amma ikinci səbəbin real və məntiqi əsası yoxdur. Şagirdlərdə onların stress səviyyələrini yüksəldən düşüncələr olur.

 

Bu düşüncələri belə sıralamaq mümkündür


- Fəlakət halına gətirmək – real vəziyyətə aid bütün müsbət halları görməyib, həmişə mənfi halları fikirləşmək (imtahanı verə bilməsəm, rüsvay olacağam, heç nə bacarmayacağam.)


- Ümumiləşdirmək – bir hadisəyə nəzərən bütün hadisələrdə oxşar nəticənin olacağına özünü inandırmaq (kursda imtahan pis keçdi).


- "Ağıl oxuma” – başqalarının nə fikirləşdiyini bilmədən, onların nə düşündüyünü bildiyini düşünmək (qohumlar imtahanı yaxşı verəcəyimə inanırlar).


Yuxarıda sadalanan misallar yəqin ki, bir çox valideynə tanışdır. Valideynə düşən əsas vəzifə bu cür fikirlərin yerinə daha real və ruhlandıran düşüncələri gəncə aşılamaqdır. Valideynlərin uşaqların kiçik yaşlarından etibarən onlardan çox şey gözləməsi, uşağın səhvlərini duzəltmək yerinə onları daim tənqid etməsi, fiziki cəza tətbiq etməsi, "tənbəl”, "ləng”, "məsuliyyətsiz” və s. kimi sözlərlə övladını tənbeh etməsi də vəziyyəti çətinləşdirən amillərdəndir.


Övladınızın narahatlığını artırmayın.


"Belə oxumaqla çətin ki, imtahanı verə biləsən”, "Belə başla çətin yaxşı oxuya biləsən”, "Bu cür oxumaqla çətin ki, işinin mütəxəssisi olasan” kimi fikirlər yeniyetmədə stress yaradır və narahatlığın artmasına səbəb olur.


Övladınız yaxşı təhsil ala bilməsə


Övladınız sizin bir parçanızdır. Ali məktəbə daxil olmayan yeniyetmə çox məyus olur. Onun kədərini bir daha artırmaq övladınızın psixikasına ciddi təsir göstərə bilər. Həyatın məqsədi yaşadığın həyatdan zövq ala bilmək çətinliklərə dözmək və düzgün nəticə cıxarmaqdır. Ali məktəbə qəbul olmaqsa bir yoldur. Həyatda uğur qazanmaq ali məktəbə girməkdən asılı deyil. Övladınızla aranızdakı yaxın münasibətiniz sizin məqsədiniz olmalıdır. Ali məktəbə qəbul olub-olmamasından asılı olmayaraq, övladınızla münasibətlərinizi korlamayın. Əgər uşağınıza "oxu” deyirsinizsə və münasibətləriniz də gərgin və soyuqdursa bu vəziyyəti düzəltməyəcək. Əksinə münaqişəli şəraitdə bunu deyirsinizsə, dediyiniz sözun heç bir əhəmiyyəti olmayacaq.


Siz nəyə dəyər verirsiniz?


Usağınızın müvəffəqiyyətini ürəkdən istədiyinizi və dəstəklədiyinizi bilirik. Bunun qarşılığında, ondan dərslərini oxumağını gözləməyiniz təbiidir. Ancaq uşağınız da əlindən gələni edib istədiyini əldə edə bilmirsə, o zaman bacarığının bu qədər olduğunu qəbul edin. Düzgün hazırlaşa bilmədiyini, zamanından düzgün istifadə etmədiyini hiss edirsinizsə, bu sahə üzrə mütəxəssisə müraciət edin.

Məqalə Göndər








Загрузка...
Həmçinin oxuyun:
Belə yanaşma abituriyentlərin stress altına girməsinə səbəb olur..Abituriyentlərə qəbul imtahanı ilə məsləhətlər

Belə yanaşma abituriyentlərin stress altına girməsinə səbəb olur..Abituriyentlərə qəbul imtahanı ilə məsləhətlər

Hər bir valideyn övladını yaxşı tanımalı və fərdi xüsusiyyətlərini əsas götürməlidir..-Elşən Ramizoğlu

Hər bir valideyn övladını yaxşı tanımalı və fərdi xüsusiyyətlərini əsas götürməlidir..-Elşən Ramizoğlu

Valideynlərin məktəb həyatına cəlb edilməsinin əhəmiyyəti

Valideynlərin məktəb həyatına cəlb edilməsinin əhəmiyyəti

Müəllim və psixoloqların  şagirdlərin həyata baxışlarının formalaşmasında rolu

Müəllim və psixoloqların şagirdlərin həyata baxışlarının formalaşmasında rolu

Övladlarla necə davranmalı?- Anaların diqqətinə!- Bunları etsəniz...

Övladlarla necə davranmalı?- Anaların diqqətinə!- Bunları etsəniz...

Hiperaktiv uşaqların valideynlərinə psixoloq tövsiyələri- Bunlar varsa...

Hiperaktiv uşaqların valideynlərinə psixoloq tövsiyələri- Bunlar varsa...

Valideyn-məktəb-müəllim üçlüyü - Düzgün peşə seçimində bu amilin rolu

Valideyn-məktəb-müəllim üçlüyü - Düzgün peşə seçimində bu amilin rolu

Uşaq tərbiyəsində 7 məqam - Valideynlərin Nəzərinə

Uşaq tərbiyəsində 7 məqam - Valideynlərin Nəzərinə

Uşağın yalan danışması nəyə işarədir? -VALİDEYNLƏR, DİQQƏTLİ OLUN!

Uşağın yalan danışması nəyə işarədir? -VALİDEYNLƏR, DİQQƏTLİ OLUN!

Bir nəfər digər iki nəfərin yerinə imtahan verdi, universitetə daxil oldu - ÜSTÜ BU İL AÇILDI

Bir nəfər digər iki nəfərin yerinə imtahan verdi, universitetə daxil oldu - ÜSTÜ BU İL AÇILDI

Uşaq ikən aldığımız travmalar şəxsiyyətimizə necə təsir edir? - PSİXOLOQ rəyi

Uşaq ikən aldığımız travmalar şəxsiyyətimizə necə təsir edir? - PSİXOLOQ rəyi

Uşaqlarda çətin yaş dövrü- VALİDEYNLƏR DİQQƏTLİ OLUN

Uşaqlarda çətin yaş dövrü- VALİDEYNLƏR DİQQƏTLİ OLUN

Qeybət və Uşaqlarımız..

Qeybət və Uşaqlarımız..

Uşaqlarda liderlik keyfiyyətini necə yaratmalı?

Uşaqlarda liderlik keyfiyyətini necə yaratmalı?

Uşağın yalan danışması nəyə işarədir?

Uşağın yalan danışması nəyə işarədir?

Riyazi təfəkkür və məntiq körpəlikdən aşılanmalı və formalaşdırılmalıdır..

Riyazi təfəkkür və məntiq körpəlikdən aşılanmalı və formalaşdırılmalıdır..

Qan verməyin faydaları

Qan verməyin faydaları

Sizcə, yaxşı valideynsiniz ?

Sizcə, yaxşı valideynsiniz ?

Ailənin pedaqoji mühitə təsiri - Uşaqlar valideynlərini model olaraq görürlər

Ailənin pedaqoji mühitə təsiri - Uşaqlar valideynlərini model olaraq görürlər

Çətin uşaqlar və onlarla aparılan işin əsasları

Çətin uşaqlar və onlarla aparılan işin əsasları

Mənəviyyat qanunlarının izahı pedaqoji üsullarla tətbiq olunmasa- təcrübə göstərir ki...

Mənəviyyat qanunlarının izahı pedaqoji üsullarla tətbiq olunmasa- təcrübə göstərir ki...

Hansı valideyn tipisən?- ÖYRƏN!

Hansı valideyn tipisən?- ÖYRƏN!

Bu sözləri uşaqlarınıza hər gün deyin – VALİDEYNLƏR OXUSUN

Bu sözləri uşaqlarınıza hər gün deyin – VALİDEYNLƏR OXUSUN

Cəzadan və ya  fiziki tənbehin uşaqlarımızın psixologiyasına mənfi təsiri varmı?

Cəzadan və ya fiziki tənbehin uşaqlarımızın psixologiyasına mənfi təsiri varmı?