NASA-nın forumuna dəvət alan azərbaycanlı

Qeyd etmək lazımdır ki, kifayət qədər çətin xüsusiyyətləri olan bu ixtisasda təhsil almaq üçün onun əvvəlki illərdə əldə etdiyi nailiyyətlər ciddi rol oynayıb.

- Sizə məlumdur ki, hörmətli Prezidentimizin müvafiq sərəncamları ilə yaradılmış "Azərskosmos” QSC hazırda peyklərin buraxılması və istismarı ilə, o cümlədən bu sahədə Milli Aviasiya Akademiyası ilə birlikdə müvafiq kadr potensialının yetişdirilməsi istiqamətində ciddi fəaliyyət göstərir. Hesab edirəm ki, "Azərskosmos”un nəzdində raket texnikası və mühərrikləri istiqamətində müvafiq bölmələrin və ya qurumun yaradılması yaxşı olardı. "Azərskosmos”un və MAA-nın potensialı bunu həyata keçirməyə imkan verir. Əlavə olaraq demək istəyirəm ki, mənim bir tədqiqatçı kimi formalaşmağımda MAA-nın professor-müəllim heyətinin böyük rolu var.

 Ümid edirəm ki, yaxın gələcəkdə bu arzular reallaşacaq. Bunun reallaşmasının ən böyük nəticəsi ondan ibarət olacaq ki, gənc alimlərimiz aerokosmik sahədə beynəlxalq arenada öz sözlərini deyə bilsinlər və mən buna varlığımla inanıram. Qarşılaşdığım görüşlər əsasında deyə bilərəm ki, Azərbaycanda belə gənclər çoxdur.

 - Mövcud dünya çağırışları mühəndislik sahəsinin prioritetini artırıb. Sizcə, müasir reallıqlar dövründə gənclər daha çox hansı ixtisaslar dalınca getməlidir?

- Tamamilə razıyam. Hazırda dünyada gedən texnoloji və elmi irəliləyişlər mühəndislik sahələrinin prioritetini artırır. Sadəcə olaraq, mən seçim edərkən ixtisasıma prioritet nöqteyi nəzərindən deyil, bir az hissiyat nöqteyi nəzərindən yaxınlaşmışdım. Mən belə düşünürəm ki, hər bir individual öz sevdiyi və özünü içində hiss etdiyi işlə məşğul olmalıdır. Hər bir insan öz sevdiyi bir işlə məşğul olarsa,  o işə canını qoyar və ruhu ilə sevər. Bu da, öz növbəsində, onun bu işdə ən güclü olmağına yol açar. Bundan əlavə, çox sevdiyim bir insan həmişə deyərdi ki,  "Nə işlə məşğul olursan ol, çalış öz sahəndə ən mükəmməl olasan”.  Mən erkən uşaqlıq vaxtlarından özümü uçan aparatların arasında görmüşəm, ona görə də ixtisas seçimim uyğun şəkildə oldu. Əgər dünyada hazırda gedən texnoloji prosesləri nəzərə alsaq, bir az başqa nöqteyi nəzərdən yanaşa bilərik. Məsələn, Yer kürəsini düşünün. Bu, ucu-bucağı bəlli olmayan fəzada hərəkət edən, bizə görə böyük, digər kosmik cisimlər ilə müqayisədə isə nəzərə alınmaz dərəcədə kiçik, öz daxilində müəyyən səviyyədə bir resursu olan sferadır. İnsanların sayı get-gedə artır və resurslar böyük sürətlə istifadə olunur. Bu da bir gün bizim resursları Yer üzündə deyil, artıq xarici kosmos çərçivəsində axtarmamıza gətirib çıxaracaq. Bu və digər səbəblərdən aerokosmik mühəndislik ixtisasının prioriteti artır. Bundan əlavə, hamımızın bildiyi kimi, hazırda dünya "ağıllı” texnologiyalara üstünlük verir. Süni intellekt, robot texnologiyaları, neyron struktur və şəbəkələr və s. kimi prioritetli mövzu və tətbiqlərə ehtiyac artır. Ona görə deyə bilərəm ki, insan gələcəyinin bir qismi də kompüter elmlərinə bağlıdır. İnfrastruktur məsələləri də önəmlidir. Hər bir məsələnin özünəməxsus önəmliyi var və hər bir məsələ özünəməxsus şəkildə unikaldır. Yer təkamülə uğradıqca cəmiyyətin psixologiyası da modifikasiyalara məruz qalır. Bu da, öz növbəsində, psixologiya elminin önəmliliyini artırır. Ona görə, yuxarıda qeyd etdiyim kimi, təkrar deyirəm ki, hər bir ixtisas və istiqamət bəşəriyyət üçün çox vacibdir. Sadəcə hər bir individual nə ilə məşğul olmaq istədiyini və özünü nəyin içində hiss etdiyini gözəl dərk etməli və arzularının dalınca getməlidir.

 - Gənclərin elmi tədqiqatlara cəlb olunması və bu işdə Dövlət Proqramlarının rolunu necə qiymətləndirirsiniz?

- İlk növbədə, qeyd etmək istərdim ki, bu işdə Dövlət Proqramlarının rolu çox böyükdür. Dövlət proqramları məhz azərbaycanlı gənclərin yüksəkixtisaslı mütəxəssislər kimi hazırlanmasına, onlarda tədqiqatçılıq ruhunun inkişaf etdirilməsinə, həm də ölkəmizin ali təhsil sisteminin rəqabətqabiliyyətliliyinin möhkəmləndirilməsinə xidmət edir. Belə bir şərait gənclər arasında rəqabət yaradır.  Orta məktəbdə təhsil aldığım zamanlarda gələcəyim haqda çox böyük arzularla yaşadım və bunun üçün çox böyük əziyyət çəkdim. Bir gün Türkiyənin belə güclü ali təhsil müəssisəsinə qəbul olub, orda təhsil alacağım ağlımın ucundan belə keçməzdi. Lakin bütün nəticə və göstəricilərimin sayəsində MAA-nın və Təhsil Nazirliyinin dəstəyi ilə hər şey gerçəkləşdi. Buna görə Təhsil Nazirliyinə dərin təşəkkürümü bildirirəm. Gənclərin elm-tədqiqat sahəsinə cəlb olunması ilə əlaqədar isə cavab vermək bir o qədər də asan deyil. Respublikamız hazırda çox inkişaf edib və günü-gündən də böyük sürətlə inkişaf etməkdə davam edir. Hər bir fərdin öz işi ilə məşğul olmağına şərait yarada bilən sonsuz sayda resurs var. Bütün imkanlar yaradılıb. Əvvəllər elmi-tədqiqat işinə həqiqətən marağı olan insanlar az idi.  İndi isə şəxsi müşahidələrimə görə, elm-tədqiqat sahəsinə gənclərdə olan maraq artır, bu da dövlətin inkişafı ilə bağlıdır. Burada düşüncə də böyük rol oynayır. Azərbaycan Respublikası SSRİ-nin tərkibindən yeni-yeni ayrılan zaman maraq o qədər də güclü deyildi. Çünkü insanlarda belə bir düşüncə var idi ki, elmdə nə gələcək var, nə də maddiyat.  Həqiqətən də, SSRİ zamanında elmlə məşğul olan insanlar təxmini qeyd etdiyim vəziyyətdə idilər və onlara demək olar ki, böyük dəyər verilmirdi. Yalnız, hazırda insanlar təkrar dərk etməyə başladılar ki, bu həyatda istənilən bir şey elmin üzərində qurulub və bizim bu gün istifadə etdiyimiz hər şey - smartfonlar, noutbuklar, peyk antennaları, avtomobillər, təyyarələr  və s. elmi tədqiqat işlərinin nəticələridir. Ona görə zamanla insanların elm və elmi-tədqiqat sahələrinə olan maraqları get-gedə artır. Məncə, bir göz qırpımında gənclərin hamısını elm-tədqiqat sahəsinə cəlb etmək mümkün deyil, belə bir adaptasiyaya imkan yaradacaq üsul da yoxdur. Lakin zamanla, dünya inkişaf etdikcə, mən belə düşünürəm ki, ildən-ilə gənclərin elmi sahələrə olan marağı getdikcə artacaq. Sadəcə zaman və tərəqqinin axarına buraxmaq lazımdır. Elm-tədqiqat sahəsi elə bir sahədir ki, insan bu sahəyə xarici effektin nəticəsində deyil, öz ürək rizası və hissiyatı ilə, dünya üzrə hazırda gedən proqresi hiss edərək girməlidir.

 - Gələcək planlarınız barədə nə deyə bilərsiniz?

- Gələcək planlarıma gəldikdə onu həyat göstərəcək. Amma onu demək istəyirəm ki, həyat və elmi fəaliyyətimdə həmişə çalışacağam ki, belə elmi forumlarda və tədbirlərdə Azərbaycan və Azərbaycan dövləti daha tez-tez eşidilsin. Bizim xalqımız riyaziyyat və fizika elmləri sahəsində çox istedadlıdır. Bu əsas göstəricidir.

 İnşallah, dövlətimizin başçısı cənab İlham Əliyevin elmin inkişafına göstərdiyi diqqət və dəstəyin, çəkdiyi böyük zəhmətin nəticəsini tezliklə görəcəyik. Son koronavirus pandemiyasının dünya iqtisadiyyatına vurduğu zərbələrin nəticələri göstərir ki, gələcək elm və texnologiyanındır.