Dərnəklər,HBƏT,indi də SİNİF RƏHBƏRLİYİ ?

Son bir neçə ay ərzində orta məktəblərdə birbaşa müəllimlərin əmək haqqına təsir göstərəcək islahatlar həyata keçrilməyə başlayıb. Biz buna müəllimlərin əmək haqqının azalması mövqeyindən baxmaqla bərabər, orta məktəblərin optimallaşdırılması kimi də baxa bilərik. Bildiyiniz kimi, keçən ay ümumtəhsil məktəblərinin cari dərs ilinə aid tədris planlarında qismən dəyişiklik edildi. Tədris planlarında dərsdənkənar məşğələlərə, fakültativ, fərdi və qrup məşğələlərinə ayrılan saatlar hesabına təşkil edilən "Həyati bacarıqlara əsaslanan təhsil" kursunun tədrisi yanvar ayından dayandırılacaq. Bundan əlavə, bizim orta məktəblərdə öyrəşdiyimiz Astronomiya, Konsitusiya, İqtisadiyyat, İnsan və Cəmiyyət kimi dərslər də əvvlki tədris illərində ləğv edilib. Məktəb idarəçiliyi istiqamətində də tədbirlərə başlanılıb. Bu istiqamətdə məktəblərdə psixoloq, uşaq birliyi rəhbəri və hətta sinif rəhbərinin görməli olduğu işi yerinə yetirəcək Məktəblinin Dostu layihəsidir. Onsuz da orta məktəbdə sinif rəhbəri hansısa geniş fəaliyyətə malik deyil. Amma bu o demək deyil ki, ləğv olunacaq. Sadəcə olaraq, başqa ad və vəzifə altında məktəblinin dostları bu işləri davam etdirəcəklər. Sinif rəhbəri və bu kimi vəzifələr sovet dövründən qalan stereotiplərdir. Məktəbdə müəllim dərs deməlidir. O hansısa idarəçilik işlərində olmamalıdır. Məktəbdə idarəçiliyi cəlb olunmuş şəxslər yerinə yetirməlidir. Məsələn Ali təhsil müəssisələrində tyutorluq sistemi kimi. Bu kifayət qədər uğurlu olacaq. Çünki sinif rəhbərliyi o qədər də uğurlu deyil.

Araşdırmalarımızdan məlum oldu ki, sinif rəhbərlərinin əksəriyyəti işlərinin öhdəsindən gəlsələr də, lakin əsasnamədən bir o qədər də məlumatlı deyillər. Belə ki, onlarla söhbətimizdə əsasnamədə yer alan bəzi müddəalar haqqında məlumatsız olduqları aydın oldu. Bəzilərinin əsasnamənin mövcudluğundan belə xəbərsiz olduğu aşkarlandı. Halbuki sinif rəhbərlərinin fəaliyyətini tənzimləyən əsasnamə onların hər birinin masalarının üstündə olmalı, əsasnamədə öz əksini tapmış bütün istiqamətlər üzrə iş aparılmalıdır. Orta ümumtəhsil məktəblərində şagirdlərin şəxsiyyət kimi formalaşmasında, tədris və tərbiyəyə cəlb olunmasında fənn müəllimləri ilə yanaşı, sinif rəhbərləri də əhəmiyyətli rol oynayır. Bu gün sinif rəhbərlərinin fəaliyyəti Azərbaycan Respublikası təhsil nazirinin 2009-cu il tarixli əmri ilə təsdiq edilmiş "Sinif rəhbəri haqqında Əsasnamə"də öz əksini tapmışdır. Əsasnaməyə görə, sinif rəhbəri məktəb direktoru tərəfindən təyin edilir və ya vəzifədən azad olunur. Sinif rəhbəri bu işi icra etdiyinə görə xüsusi müavinət alır. Onların fəaliyyətinə rəhbərlik tərbiyə işləri üzrə direktor müavini tərəfindən həyata keçirilir.

Sinif rəhbərinin əsas vəzifələri təhsil alanları şəxsiyyət kimi yetişdirmək, onlarda əsl vətəndaş, mənəviyyat, təşəbbüskarlıq kimi yüksək keyfiyyətlərin və müstəqil tənqidi təfəkkürünün formalaşmasına kömək göstərməkdir. Bundan başqa, şagirdlərin xarici görünüşünə, geyiminə, dərsə davamiyyətinə, hər bir şagirdin tədris nailiyyətlərinə nəzarət etmək, onların uğur və səhvlərini qeydə almaqla vaxtında kömək göstərmək, sinif jurnalının işlənməsi və nəzarəti, valideynlərlə əlaqə yaratmaq və onlara uşaqların tərbiyə olunmasında kömək göstərmək də (şəxsən, məktəb psixoloqu və müəllimlər vasitəsilə) əsas işlərindəndir. Bununla yanaşı, sinif rəhbəri Azərbaycanın milli bayramları, əlamətdar tarixi hadisələri ilə bağlı tədbirlər təşkil etmək, mərasimləri qeyd etmək, sinif saatlarını təşkil etmək, fənn müəllimləri və məktəbin digər mütəxəssisləri ilə (uşaq birliyi rəhbəri, psixoloq, kitabxanaçı və s.) qarşılıqlı fəaliyyət və bu mütəxəssislərin yardıma ehtiyacı olan uşaqlara köməyinin təşkil və bir çox məsələləri yerinə yetirməlidir. Lakin reallıqda biz bu tələblərin yerinə yetrilməsini görmürük. Hesab edirəm ki, Məktəblinin Dostu layihəsi məktəblərə yeni ruh verəcək.

Kamran Əsədov Təhsil üzrə ekspert, BDU-nun tarix müəllimi

/terefdar.az/