Xəbərlər / Ekspert
13 mart 2018
2 559


"Ali məktəblərdə təhsil haqları artırılacaq" - Ekspert səbəbi açıqladı

"Ali məktəblərdə təhsil haqları artırılacaq" - Ekspert səbəbi açıqladı

 

Nazirlər Kabineti tərəfindən Azərbaycanda bakalavriat, tibb təhsili, magistratura və rezidentura üzrə əsas təhsil səviyyələrində tələbələrə düşən təhsil xərclərinin yeni miqdarı təsdiqləndi. Rəqəmlərə nəzər saldıqda məlum olur ki, ali təhsil pilləsində bir tələbənin təhsil xərci minimum 1320 manatdan başlanır. Bəzi ixtisaslar üzrə müəyyən olunan xərclərdəki fərq isə diqqət çəkəndir. Məsələn, İnstrumental ifaçılıq, Solo oxuma, Dirijorluq, Bəstəkarlıq, Musiqişünaslıq 6820 manat, Müalicə işi 4500 manat müəyyən edilib.

Bu xərclərin hansı tələblərə əsasən müəyyən edilməsi, habelə yeni qiymətlərin ali məktəblərdə təhsil haqqına necə təsir göstərəcəyi ilə bağlı Publika.az-ın suallarını təhsil eksperti Kamran Əsədov cavablandırıb.

- Əvvəlcə istərdim bu təhsil xərclərinin nəyə əsasən müəyyən edildiyinə aydınlıq gətirəsiniz Solo oxuma ixtisasında kadr hazırlığının dəyəri nə üçün Müalicə işindən çox olur?

- Ali təhsil müəssisələrində kadr hazırlığı həyata keçirildiyi ixtisaslar üzrə təhsil haqları ona sərf olunan xərclərin smetası əsasında müəyyən olunur. Belə ki, bir il ərzində tədris olunan fənlərə görə müəllimlərə ödəniləcək əmək haqqı, sərf olunacaq bütün resurslar hesablanaraq təhsil haqqı müəyyənləşir. Tələbənin təhsil müəssisələrinə ödənilməsi nəzərdə tutulan təhsil haqqına, hətta universitetin saxlanması üçün nəzərdə tutulan, layihələrin həyata keçirilməsi üçün zəruri olan xərclər də daxildir. Yeni ixtisaslar üzrə müəyyən edilmiş təhsil haqlarına plan yerlərinin sayı da təsir göstərir. Belə ki, müəyyən ixtisaslar var ki, plan yeri çoxdur və müəyyən edilmiş xərclər smetası üzrə ortaya çıxan məbləğ daha çox tələbə arasında bölüşdürülür ki, bu zaman ortaya az məbləğ çıxır. Amma müəyyən ixtisaslar var ki, Xalq çalğı alətləri, Solo oxuma, Dirijorluq və s. kimi ixtisaslar onların plan yeri az olduğu üçün bütün xərclər az plan yeri arasında bölüşdürülür və nəticədə bu kimi ixtisaslar üzrə yüksək təhsil haqları formalaşır. Bu əlbəttə ki, təklif olunan qiymətlərdir. Məlumdur ki, ali məktəblərin plan yerləri tam şəkildə dolmur. Müəyyən sayda plan yeri boş qalır ki, bu zaman öncədən planlaşdırılmış maliyyə hesabatlarında kəsr yaranır. Ona görə də, ali təhsil müəssisələri təhsil haqlarını daha da qaldırırlar. Magistr pilləsində plan yerinin bakalavr pilləsi ilə müqayisədə az olduğunu nəzərə alsaq, bu zaman xərclər smetası daha çox olur. Ona görə də, magistr pilləsində təhsil haqları daha yüksəkdir. Amma son illər ərzində beş mindən çox tələbənin təhsil haqlarını ödəyə bilmədiyi üçün təhsilini yarımçıq qoyduğunu nəzərə alsaq, bu təhsil haqları kifayət qədər böyük rəqəmdir. Nəzərə alsaq ki, Azərbaycan gəncləri daha az təhsil haqqı ödəməklə qonşu ölkələrdə daha yüksək təhsil ala bilərlər, bu zaman biz çoxlu insanın xaricə üz tutmasına şərait yaratmış oluruq.

- Bu addım ödənişli ixtisaslarda təhsil haqqının artımına səbəb ola bilərmi?

- Təhsil haqları müəyyən olunarkən istər Nazirlər Kabineti, istərsə də universitetlər təkcə sərf olunan xərcləri düşünməməlidirlər. Onlar bu qədər yüksək məbləğdə vəsait ödəyib təhsil alan tələbələrin sonradan əmək bazarında iş tapması, alacağı əmək haqqını da nəzərdən keçirməlidirlər. Təəssüf ki, tələbələrin ödədikləri təhsil haqlarını geri qazanması üçün indiki əmək haqqı məbləği ilə 10 ilə qədər işləməsi gərəkdir. Ali məktəblərin ixtisaslar üzrə təhsil haqları son illər ərzində kəskin şəkildə yuxarı qalxıb. Son müəyyən edilmiş qiymətlərdən sonra 2018-2019-cu tədris ili üçün də ali məktəblərin ixtisasları üzrə təhsil haqları yenidən qalxacaq.

- Necə düşünürsünüz, bütün bu qeyd etdiyiniz məqamları nəzərə alaraq ali məktəblərdə bir-birini təkrar edən ixtisasların ləğv edilməsi daha doğru olmazmı? Onsuz da yerlərin çoxu dolmur, qəbul olanlar da ya təhsil haqqını ödəyə bilmədiyindən təhsili yarımçıq qoyur, ya da əmək bazarında yer tapmır...

- Əlbəttə ki, ilk növbədə əmək bazarında ehtiyac olmayan və daha çox kadr hazırlığı həyata keçirilən ənənəvi ixtisasların sayını azaltmaq və ya dövlət universitetlərində ən azından bu ixtisaslara qəbulu dayandırmaq lazımdır. İstəyən gedib öz vəsaiti hesabına özəl ali təhsil müəssisələrində təhsil alsın. Məsələn, müəllimlik, iqtisadiyyat, maşınqayırma, gəmiqayırma, elektrik mühəndisi, hüquqşünas və sair onlarla ixtisas üzrə bu qədər kadr hazırlığına ehtiyac yoxdur. Artıq əmək bazarında başqa bilik və bacarıqlara malik olan, başqa ixtisaslı kadrlara ehtiyac duyulur. Xalq çalğı alətləri, aktyorluq və bu kimi ixtisası bitirən nə qədər məzun işlə təmin olunub? Hər il ali təhsil müəssisələrini bitirənlərin 42 faizi işlə təmin edilir. Yerdə 58 faiz əlində diplom, ali təhsilli işsiz formalaşır. Kimə lazımdır bu qədər ali təhsilli işsiz? Onun yerinə həmən şəxsləri peşə təhsili müəssisələrinə qəbul etmək lazım idi ki, sonradan işlə təmin olunması asan və mümkün olsun.

- Bir tələbənin hazırlığı üçün Nazirlər Kabineti tərəfindən müəyyən edilən bu vəsaitin miqdarını necə dəyərləndirirsiniz? Həmin vəsait kadr hazırlığı ilə uyğunlaşırmı?

- Azərbaycanda universitetlər xərclər smetasını müəyyən edəndə bütün xərclərin tələbələrin təhsil haqqı hesabına ödənilməsi barədə düşünürlər. Nəticədə ortaya yüksək təhsil haqqı miqdarı çıxır. Məsələn, qonşu Türkiyədə universitetlər həm də bir çox təhsil xidmətləri göstərirlər, böyük qrant layihələri həyata keçirirlər və nəticədə universitetin xərclərinin müəyyən hissəsinin bu mənbələrdən ödənilməsinə görə tələbələrin təhsil haqları aşağı məbləğdə olur. Reytinqi Azərbaycan universitetlərindən dəfələrlə yüksək olan Türkiyənin bir çox ali təhsil ocağında eyni ixtisas üzrə təhsil haqqı bizdən dəfələrlə azdır. Buna həm də xaricdən gələn tələbələrin sayı da təsir göstərir. Bizdə hər hansı xalq çalğı alətləri ixtisası üzrə təhsil haqqı müəyyən olunarkən tələbəyə çəkilən xərclərin smetası çıxarılır. Guya o tələbəyə hər ay yeni musiqi alətləri alınır, xaricdən gətirilən resurslardan istifadə olunur və sair. Bu kimi hallar digər ixtisaslara da aiddir. Amma reallıq odur ki, bunlar yalnız kağız üzərindədir. Hər il təhsil müəssisələrinin təmiri, yenidən qurulması, yeni avadanlıq alınması ilə bağlı böyük vəsaitlər yazılıb silinir. Xərcini də tələbə təhsil haqqı ilə ödəyir.

- Bu ildən bəzi ali məktəblər publik-hüquqi şəxs oldu. Sizcə, bu ali məktəblərdə təhsil haqlarında artım gözlənilirmi?

- Əlbəttə ki, onların qiymət artımı etməsi qaçılmazdır. Nəzərə alsaq ki, ölkədə əmək haqları da artırılır, devalvasiya baş verir bu da xərclər portfelinin həcminin artması ilə nəticələnir. Ona görə də, universitetlər təhsil haqqını artırılmaqla yaranmış kəsiri aradan qaldırılmaq üzərində işləyirlər.






Загрузка...
Həmçinin oxuyun:
Xaricdə dövlət universitetlərinin təhsilhaqqı aşağı salınır, Azərbaycanda isə qaldırılır

Xaricdə dövlət universitetlərinin təhsilhaqqı aşağı salınır, Azərbaycanda isə qaldırılır

Hansı universitetlər təhsil haqlarını artırıblar?

Hansı universitetlər təhsil haqlarını artırıblar?

Bəzi univeritetlərdə təhsil haqqları artırıldı – SİYAHI

Bəzi univeritetlərdə təhsil haqqları artırıldı – SİYAHI

Özəl universitetlərdə hansı ixtisasların təhsil haqları endirildi... - SİYAHI

Özəl universitetlərdə hansı ixtisasların təhsil haqları endirildi... - SİYAHI

“Nə ali məktəblərdəki plan yerlərini, nə də tələb olunan təhsil haqqını DİM müəyyən edir"

“Nə ali məktəblərdəki plan yerlərini, nə də tələb olunan təhsil haqqını DİM müəyyən edir"

"TƏLƏBAT OLMAYAN İXTİSASLARIN KADR HAZIRLIĞI DAYANDIRILMALIDIR !"

"TƏLƏBAT OLMAYAN İXTİSASLARIN KADR HAZIRLIĞI DAYANDIRILMALIDIR !"

"Müəllimlərin əmək haqları artırılacaq" - Nazir

"Müəllimlərin əmək haqları artırılacaq" - Nazir

Əlaçılar peşə məktəblərinə niyə üz tutur? – Ekspert

Əlaçılar peşə məktəblərinə niyə üz tutur? – Ekspert

Özəl ali məktəblər qiymətləri 50 faiz endirdi

Özəl ali məktəblər qiymətləri 50 faiz endirdi

Qafqaz Universitetinin tələbələri üçün Bakı Mühəndislik Universitetində təhsil haqqı cari tədris ili üçün sabit qalacaq

Qafqaz Universitetinin tələbələri üçün Bakı Mühəndislik Universitetində təhsil haqqı cari tədris ili üçün sabit qalacaq

Təhsil haqqı artırılır, təhsil səviyyəsi düşür: çıxış yolu varmı?

Təhsil haqqı artırılır, təhsil səviyyəsi düşür: çıxış yolu varmı?

"Amma əlbəttə ki, zibildən konfet düzəltmək olmaz"..ekspertin fikirləri

"Amma əlbəttə ki, zibildən konfet düzəltmək olmaz"..ekspertin fikirləri

Ali məktəblərdə ödənişli ixtisaslar üçün - Təhsil haqları müəyyənləşdi - QİYMƏTLƏR

Ali məktəblərdə ödənişli ixtisaslar üçün - Təhsil haqları müəyyənləşdi - QİYMƏTLƏR

"Azərbaycanda gələcəyin ixtisasları nə ola bilər, bu haqda düşünən yoxdur" -EKSPERT

"Azərbaycanda gələcəyin ixtisasları nə ola bilər, bu haqda düşünən yoxdur" -EKSPERT

Müəllimlərin əmək haqları artırılacaq

Müəllimlərin əmək haqları artırılacaq

İmtahan qiymətlərindən aydın olur ki, əsas hədəf daha çox qazanc götürməkdir

İmtahan qiymətlərindən aydın olur ki, əsas hədəf daha çox qazanc götürməkdir

Özəl ali məktəblər boş qaldı

Özəl ali məktəblər boş qaldı

Daha kimlərin təhsili pulsuz olsun?

Daha kimlərin təhsili pulsuz olsun?

Azərbaycanda bir tələbəyə düşən xərclər artır - RƏSMİ

Azərbaycanda bir tələbəyə düşən xərclər artır - RƏSMİ

Azərbaycanda müəllimlərin əmək haqları artırıldı

Azərbaycanda müəllimlərin əmək haqları artırıldı

«Təhsil haqları 500-800 manatdan artıq olmamalıdır»

«Təhsil haqları 500-800 manatdan artıq olmamalıdır»

Ali təhsil müəssisələrində maliyyələşmə mexanizminə dəyişiklik edildi

Ali təhsil müəssisələrində maliyyələşmə mexanizminə dəyişiklik edildi

TƏLƏBƏLƏRƏ 7 MİN MANAT KREDİT VERİLƏCƏK-Nadir İsrafilov rəy bildirir

TƏLƏBƏLƏRƏ 7 MİN MANAT KREDİT VERİLƏCƏK-Nadir İsrafilov rəy bildirir

Azərbaycanda təhsil haqqını ödəyə bilməyən 7 min tələbə ali məktəbi atıb

Azərbaycanda təhsil haqqını ödəyə bilməyən 7 min tələbə ali məktəbi atıb