Əyani təhsilə keçidlə bağlı uşaqların məktəbə adaptasiyasına dair TÖVSİYYƏLƏR

İlk öncə valideynlərin nəzərinə çatdırım ki, məktəbə gəlməklə uşaqlar yeni bir sosial mühitə girir və bir fərd olaraq cəmiyyətdə inkişaflarının növbəti mərhələsinə başlayırlar.

Odur ki, evə və valideynlərə hədsiz emosinal bağlılıq və bu doğma mühitdən ayrılaraq yeni sosial mühitə inteqrasiya onlar üçün heç də asan olmur. Bu proses 5 yaşlı uşaq üçün daha çətin keçdiyindən həm valideynlər, həm də pedoqoqlar mütləq onlara həssaslıqla yanaşmalı və daim dəstək olmalıdırlar ki, uşaqlarda məktəbə qarşı neqativ reaksiyalar; ağlama, qarın nahiyyəsində sancılar, qusma kimi hallarla müşayət olunan "məktəb fobiyası” deyilən problem yaranmasın.

Bu yaşda onların anatomik-fizioloji inkişafı da yeni mərhələyə qədəm qoyur, ürək-damar sistemi zəif inkişaf edir, hələ psixi və zehni yetkinliyə malik olmadıqları üçün isə onlara xüsusi yanaşma tələb olunur. Odur ki, bu yaşda qeyri-ixtiyari diqqət, mexaniki hafizə, konkret təfəkkür üstünlük təşkil etdiyindən və nitq bacarıqları zəif olduğundan, onlarda öyrənmə və qavrama bacarıqlarını formalaşdıran zaman xronoloji yaşın xüsusiyyətləri də mütləq nəzərə alınmalıdır. Bu uşaqlarda əyani-obrazlı təfəkkür üstünlük təşkil etdiyindən, əşyavi fəaliyyətdən sözlü-məntiqi fəaliyyətə keçidi oyun-təlim variantında qurmaqla məntiqi təfəkkürün də yaşa uyğun inkişafına nail olmaq, ətraf aləmin norma və tələblərinə uyğun sosiallaşması üçün onlarda mənlik şüurunu, özünüanlamanı, ətraf aləmə və insanlara empatik münasibəti formalaşdırmaq lazımdır.

Əgər dediklərimiz nəzərə alınsa, əlbəttə valideynlə pedoqoqun sıx əməkdaşlığı və birgə səyi nəticəsində normal psixikaya malik uşaqlarda həm sosial motivlər formalaşar, həm təlim motivləri yaranar, həm də təlim şəraitinə və birgəfəaliyyətə, ümumilikdə məktəbə adaptasiya daha uğurlu keçər.

Psixoloq FAMİL SƏFƏROV