UŞAQLAR NİYƏ DIRNAQ YEYİR?

Dırnaq yemə davranışı adətən üç-dörd yaşlarında başlayır.

Uşaqlıq çağında başlayan dırnaq yemə davranışı əsasən yetkinlik dövründə yekunlaşır. Ancaq bəzi hallarda uşaqlıq çağında dırnaq yemə davranışı görünməmiş olsa da yetkinlik çağında ortaya çıxa bilir. Dırnaq yemə davranışını adətən, ətrafdan təsdiq görməyən, ailələri tərəfindən dəstəklənməyən və ya çox tənqid edilən qayğısı yüksək olan uşaqlarda görülür. Ancaq ailədə dırnaq yeyən birinin olması yenə uşağın bu hərəkəti öyrənməsinə səbəb olur. Məsələn, bacısı dırnaq yeyən bir uşaq bu hərəkəti təqlid yolu ilə öyrənərək dırnaq yemə davranışını inkişaf etdirir. Bəzən bu davranış, ayaq barmaqlarını dişləməyə dırnaq ətlərini uçana qədər dişləmək şəklində olur.

UŞAQLAR NİYƏ DIRNAQ YEYİR?

Dırnaq yemə davranışı təkcə öyrənilmiş bir vərdiş ola biləcəyi kimi, yaşanılan psixoloji problemlər səbəbi ilə də ortaya çıxa bilir. Kliniki təcrübələr dırnaq yemə davranışının daha çox psixoloji narahatlıqlar nəticəsində ortaya çıxdığını göstərir.

- Ailə içərisində kifayət qədər maraq və sevgi görməmək,

- Həddindən Artıq despotik və avtoritar ailə quruluşu,

- Uşağın tez-tez tənqid edilməsi,

- Dərs müvəffəqiyyətsizliyi məktəb və dost ilə uyğunsuzluqlar,

- Ailə içi şiddət, valideynlər arasında problemlər,

- Ana və atanın həddindən artıq qoruyucu olması,

- Ana və atanın hədsiz narahat olması,

- Uşağın rəqabətə soxulması, başqa uşaqlarla müqayisə etməsi kimi daha burada tanımadığımız bir çox psixoloji durum, uşağı narahat edən hər hansı bir vəziyyət və ya onu bədbəxt edəcək bir hadisə uşağın dırnaq yemə davranışı inkişaf etdirməsinə səbəb olur.

DIRNAQ YEMƏ DAVRANIŞI ÜÇÜN TƏKLİFLƏR

İlk Növbədə uşağınıza dırnaq yemə davranışının pis bir davranış olmadığını əgər istəsə bu davranışı qoya, bunun müalicəsi olduğunu, ancaq bu davranışı buraxmayanda irəliləyən zamanlarda daha da düşəcəyi izah edilməlidir. Uşaq bu hərəkəti ata biləcəyinə inandığında motivasiya artacaq və əməkdaşlıq məsələsində istəkli olacaq.

Davranışın ilk dövrlərində uşağın dırnaq yemə davranışının görməzlikdən gəlinməsi davranışın sönərək yox olmasını təmin edə bilər.

Əgər davranış uzun dövr davam edirsə, bu davranışın altında yatan uşağı bədbəxt və narahat edən vəziyyət öyrənilməyə işləməli və həll etməlidir.

- Uşaqla ünsiyyət qurulmalı və onunla zaman keçirilməlidir.

- Uşağı tənbeh, tənqid etmək, qorxutmaq, öyüd vermək kimi üsullardan istifadə edilməməlidir.

- Uşağa narahatlıq verəcək mühitlərdən qaçılmalıdır.

- Gecə yatmadan əvvəl bir cüt yüngül əlcək geyilərək uşağın gecə dırnaq yeməsinin qarşısını ala bilərik.

- Qorxu filmi, qorxunc hekayələr, qorxu verən dini ritorikalardan imtina etməlidir.

- Gündüzlər acı lak istifadə edərək uşağın dırnağını yeyilməməsi lazım olduğu xatırlatmaq.

- Barmaq və dırnağa acı lakin zərərsiz bir maye çəkə bilərsiniz. Bu həm xatırladıcı, həm də dırnağını ağzına apardığı zaman ağrı ilə birləşərkən tərk etməyə yardımçı ola bilər.

- Uşağın marağı fərqli istiqamətlərə çəkilə bilər. Məsələn, ən çox televiziya izləyərkən dırnaq yeyirsə bu halda saqqız çeynəməsi daha münasibdir.

- Dırnaqların dərin kəsilməsi bəzi hallarda işə yarayır. Həmçinin uşaq öz dırnaqları ilə məşğul olanda bu davranışı azaldır. Məsələn, öz dırnaq qayğısını özü edə, ona məxsus bir dırnaq baxım dəsti ola bilər.

- Uşağa həddindən artığa qaçmayacaq şəkildə mükafatlar verilə bilər. Həddindən artıq mükafat uşağın mükafat üçün mənfi davranışlar inkişaf etdirməsinə səbəb olur.